.: EVCED :. Enerji Verimlili�i ve �evre Dairesi Ba�kanl�� - �klim De�i�ikli�i

B�RLE�M�� M�LLETLER �KL�M DE��KL�� ER�EVE S�ZLE�MES�
Birle�mi� Milletler �nc�l��nde imzalanan k�resel �s�nmaya y�nelik h�k�metler aras� ilk �evre s�zle�mesidir. S�zle�me; insan kaynakl� �evresel kirliliklerin iklim �zerinde tehlikeli etkileri oldu�unu kabul ederek atmosferdeki sera gaz� oranlar�n� d��rmeyi ve bu gazlar�n olumsuz etkilerini en aza indirerek belli bir seviyede tutmay� ama�lamaktad�r. Bu do�rultuda genel ilkeler, eylem stratejileri ve �lkelerin y�k�ml�l�klerini d�zenlemektedir. S�zle�me; h�k�metler aras� d�zeyde iklim de�i�ikli�ine y�nelik ilk �evre mutabakat� olmas�yla �nemli olsa da yapt�r�m g�c� zay�ft�r, taraf �lkeler iyi niyet d�zeyinde s�zle�meyi desteklemi�lerdir. Bu s�zle�me kapsam�nda 1997 y�l�nda imzalanan Kyoto Protokol� daha somut hedefler i�ermektedir.

S�zle�me (k�saca �D�S), 1992 y�l�nda Brezilya'n�n Rio de Janeiro kentinde d�zenlenen �Rio �evre ve Kalk�nma Konferans��nda imzaya a��lm�� ve �lkelerin onaylamas�yla 21 Mart 1994 tarihinde y�r�rl��e girmi�tir.

�nsan faaliyetleri sonucu atmosferde sera gazlar� oran� artmaktad�r. Sera gazlar� atmosferde do�al olarak bulunuyorsa da bu gazlar�n oran�n�n artmas� sera etkisi'ne yol a�makta ve k�resel �s�nmaya sebep olmaktad�r. Bu s�zle�me; k�resel �s�nma sorununa k�resel �l�ekte ��z�m getirme �abas�d�r. S�zle�me; Birle�mi� milletler �nc�l��nde H�k�metler aras� d�zeyde imzalanm��t�r. S�zle�meye 191 �lke ve Avrupa Birli�i taraf olmu�tur.

KYOTO PROTOKOL�
Kyoto Protokol� (�Protokol�), Anla�ma 1992�de Rio de Janeiro�da (Brezilya) ger�ekle�tirilen D�nya Zirvesi�nde kabul edilen Birle�mi� Milletler �klim De�i�ikli�i �er�eve S�zle�mesi (�BM�D�S�) �nin eki olarak kabul edilen uluslararas� bir anla�mad�r. Protokol�n ana amac�, atmosferdeki sera gaz� yo�unlu�unun, iklime tehlikeli etki yapmayacak seviyelerde dengede kalmas�n� sa�lamakt�r. Protokol, sera gaz� emisyonunu azaltma amac� do�rultusunda sanayile�mi� �lkelere bir dizi ba�lay�c� hedefler �ng�rm��t�r. BM�D�S, emisyonun azalt�lmas� i�in �te�vik edici uygulamalar�, Protokol ise �zorlay�c� yapt�r�mlar� �ng�rmektedir.

Tarihi s�re� nas�l geli�ti?
Aral�k 1997�de Kyoto�da (Japonya) �er�evesi olu�turulan Protokol, Mart 1998�de imzaya a��lm��; detayl� kurallar b�t�n� ise 2001 y�l�nda Marake��te (Fas) kabul edilmi�tir. Protokol�n y�r�rl��e girmesi i�in iki �art ko�ulmu�tur:
- En az 55 �lkenin Protokole taraf olmas�
- Taraf devletlerin, d�nya toplam emisyonunun %55�ini olu�turmas�
Her iki ko�ul, �ubat 2005�te Rusya Federasyonu�nun Protokole taraf olmas�n�n ard�ndan sa�lanm�� ve Protokol resmen y�r�rl��e girmi�tir.

T�rkiye�nin Protokol s�recindeki yeri nedir?
BM�D�S�ye taraf �lkelerden biri olan T�rkiye, OECD �yesi olmas� dolay�s�yla Aral�k 1997�de Protokol�n haz�rlanmas� a�amas�nda geli�mi� �lkeler aras�nda de�erlendirilerek hem Ek-I hem de Ek-II listesinde yer alm��t�r. Ek-II listesinde yer alman�n getirece�i y�k�ml�l�klerin alt�na girmek istemeyen T�rkiye, geli�mi�lik d�zeyini �ne s�rerek Ek-II listesinden ��kart�lana kadar Protokole taraf olmay� reddetmi�tir. Ek-II listesinden ��kma y�n�ndeki taleplerini 1995 y�l�nda Berlin�de(Almanya) ger�ekle�tirilen 1.Taraflar Konferans�21�ndan g�n�m�ze kadar s�rd�ren T�rkiye, 2001 y�l�nda Marake��te (Fas) ger�ekle�tirilen 7.Taraflar Konferans��nda T�rkiye�ye �zg�n �artlar�n tan�nmas� ve Ek-II listesinden ��kar�lmas� neticesinde Protokol� onaylamay� kabul etmi�tir. Protokol, TBMM taraf�ndan 5 �ubat 2009 tarihinde 5835 say�l� kanun ile onaylanm��t�r. 16 �ubat 2009�da Cumhurba�kan� Abdullah G�l taraf�ndan onaylanan kanun, 17 �ubat 2009 tarih ve 27144 say�l� Resmi Gazete �de yay�mlanarak y�r�rl��e girmi�tir. H�lihaz�rda Protokolde 2008�2012 y�llar� aras�nda ger�ekle�tirilmesi �ng�r�len y�k�ml�l�kler, T�rkiye i�in hi�bir ba�lay�c�l�k te�kil etmemektedir.

�lgili Linkler:
�evre Kanunu
Kyoto Protokol�
Birle�mi� Milletler �klim De�i�ikli�i �er�eve S�zle�mesi

Sayfa Ba��na D�n | Anasayfa

Mevzuat